جرأت نه گفتن نداشته باشید، زندگی به کام شما نخواهد بود
«اگر بگویی نه ممکن است ناراحت شود» این جمله برای شما آشناست؟ برایتان اتفاق افتاده که در جمعی باشید و با نظرشان موافق نباشید؛ اما چون جرأت نه گفتن نداشتید همرنگ جماعت شده باشید؟ اگر جرأت نه گفتن نداشته باشید حتما بارها تن به کارهایی داده اید که نه دوست داشتید انجامشان دهید نه وقتش را داشته اید.
همه ما در مقابل دوست صمیمی، اعضای خانواده، یک مشتری وفادار و در کل هر کسی که برایمان مهم است نقطه ضعف هایی داریم. یکی از این نقطه ضعف ها نداشتن مهارت نه گفتن است. در این مقاله با ما همراه باشید تا باهم به بررسی عوامل نداشتن شجاعت نه گفتن و راه های مقابله با آن بپردازیم.
چرا جرأت نه گفتن نداریم؟
بگذارید با یک مثال شروع کنیم. تصور کنید دوست بسیار صمیمی شما که مدت زیادی است او را ندیده اید، با شما تماس می گیرد و می خواهد شما را ببیند. شما بسیار خسته اید، روز شلوغی داشته اید، سر و وضع نامرتبی دارید، کارهای انباشته شده روی سرتان ریخته و مهم تر از همه اصلاً حال و حوصله بیرون رفتن ندارید.
در این شرایط چه کار می کنید؟ پاسخ شما از دو حالت خارج نیست. یا با همه خستگی و بی حوصلگی و کار انباشته شده به او جواب مثبت می دهید و باکمال بی میلی ملاقاتش می کنید. یا با وجود اینکه می دانید ممکن است ناراحت شود، با یک نه گفتن ساده راحتی و آسایش خودتان را در اولویت قرار می دهید. این مثال عوامل نداشتن جرأت نه گفتن را آشکار می کند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
نداشتن اعتمادبه نفس یا بهتر است بگوییم عزت نفس کافی
وقتی یک نفر همیشه به همه درخواست ها جواب مثبت می دهد. وقتی مدام به فکر بقیه باشد که مبادا ناراحت شوند، مبادا به آن ها بر بخورد یا مبادا اذیت شوند. درحالی که خودش در عذاب است، نشان از اعتماد به نفس پایین اوست؛ یعنی من آن قدر بی اهمیتم که آسایش خودم را فدای راحتی دیگران می کنم.
مطلب پیشنهادی: قدرت فکر برای به دست آوردن ثروت
ترسِ از دست دادن دیگران
خیلی طبیعی است که ما به انسان های مهم زندگی مان اهمیت بدهیم و دوست داشته باشیم که در بهترین شرایط زندگی کنند؛ اما اینکه بخواهیم هیچ وقت کوچک ترین مشکلی با آن ها نداشته باشیم طبیعی نیست. خیلی وقت ها ما به خاطر ترسِ از دست دادن، جرأت نه گفتن نداریم. مثل ترسِ از دست دادن دوست صمیمی مان، یا ترسِ از دست دادن کسی که دوستش داریم و شریک زندگی ماست. یا حتی ترسِ از دست دادن یک مشتری خوب و باوفا.
جرأت نه گفتن نشانه بی احترامی است
سال ها با این فکر غلط مغز ما را شست و شو دادند که اگر بگویی نه بی احترامی کردی. مخصوصاً وقتی طرف مقابل بزرگ تر باشد. با این باور اشتباه جرأت نه گفتن را از ما گرفتند. صرفاً برای اینکه بقیه ناراحت نشوند!
نه گفتن نشانه ضعیف بودن است
گاهی اوقات درخواستی از ما می شود و جواب نه می دهیم. طرف مقابل به تمسخر می گوید حتما بلد نیستی وگرنه انجام می دادی! حالا فکر کنید این رفتار در بچگی اتفاق بیفتد. این تصور در ذهن آن کودک نقش می بندد که اگر درخواستی را رد کنم نشانه ضعف من است . این تفکر را تا بزرگسالی به همراه خود دارد و همیشه به صورت ناخودآگاه از اینکه ضعیف باشد هراس دارد. درنتیجه با وجود بی میلی به انجام خیلی از کارها به آن ها جواب مثبت می دهد.
نه گفتن نشانه غرور است
خیلی وقت ها تصور عموم مردم از کسی که به درخواست یک نفر قاطعانه جواب رد می دهد، این است که آدم مغروری است. جرأت نه گفتن با غرور بیجا اشتباه گرفته می شود و چون غرور در جامعه ما صفت پسندیده ای نیست، فرد را مجبور می کند به درخواستی تن بدهد که رغبتی به آن ندارد.
احساس گناه و پشیمانی
آیا حس پشیمانی از رد کردن یک درخواست را تجربه کرده اید؟ حقیقتا حس بد و آزار دهنده ای است. تا مدت ها حس گناه از اینکه فرد مقابل ناراحت شده باشد، روی دل آدم سنگینی می کند. درصورتی که این فرهنگ غلطی است که متأسفانه به طرز عجیبی جا افتاده است. در واقع ترجیح می دهیم آن کار را به هر سختی که هست انجام دهیم، اما با حس عذاب وجدان دست به گریبان نشویم.
عواملی که گفته شد از مهم ترین عوامل نداشتن جرأت نه گفتن هستند. شناخت این عوامل باعث می شود به صورت آگاهانه به مقابله با آن ها بپردازیم. فقط کافی است این موانع را از سر راه برداریم تا مهارت نه گفتن را به دست بیاوریم.
راهکارهایی برای بالا بردن جرأت نه گفتن
بیایید باهم چند تمرین ساده انجام بدهیم تا این مهارت را در خود پرورش دهیم.
همیشه جنبه مثبت ماجرا را در نظر بگیرید
به این فکر کنید که فقط به یک درخواست نه گفته اید و به چندین درخواست دیگر بله گفته اید. مثل خواندن یک کتاب خوب، گذراندن وقت با خانواده، انجام کارهای عقب افتاده، ورزش کردن یا حتی یک پیاده روی ساده، انجام کار هنری که دوست دارید و خیلی کارهای خوب دیگر. همیشه که نباید برای دیگران وقت بگذارید. وقتی از انجام کاری برای خودتان لذت ببرید، دیگر حس گناه از نه گفتن سراغتان نمی آید.
عامل نداشتن جرأت نه گفتن را در خودتان پیدا کنید
اگر می خواهید مهارت نه گفتن را پیدا کنید، به عواملی که باعث می شود جرأت نه گفتن نداشته باشید رجوع کنید (شش عاملی که در بالا به آن ها اشاره شد) و آن ها را حذف کنید. برای مثال اگر فکر می کنید اعتماد به نفس کافی ندارید، مهارت های داشتن اعتمادبه نفس را کسب کنید تا بیشتر از این تن به خواسته های غیرمنطقی اطرافیان ندهید.
پذیرش
پذیرش یک اصل مهم برای کسب مهارت نه گفتن است. بپذیرید که شما ابرقهرمان نیستید و نمی توانید به تمام درخواست ها جواب مثبت بدهید.
جرأت نه گفتن را حق خود بدانید
بارها به خودتان بگویید اگر بقیه به خودشان این حق را می دهند که از من درخواست غیرمنطقی داشته باشند، پس من هم این حق را دارم که قاطعانه به آن ها نه بگویم.
صداقت کلید به دست آوردن جرأت نه گفتن است
همیشه صداقت بهترین گزینه است. صادقانه و قاطعانه برخورد کنید. مثلاً به دوست صمیمی خود که از شما می خواهد با او وقت بگذرانید بگویید من امروز کمی خسته هستم و بهتر است روز دیگری همدیگر را ملاقات کنیم. اگر به او برخورد یا ناراحت شد این دیگر مشکل شما نیست!
با آرامش و نرمی صحبت کنید
وقتی در کلامتان آرامش باشد خیلی کم پیش می آید که طرف مقابل از شما ناراحت شود. گرچه اگر هم ناراحت شود بی دلیل بوده است. فکر کنید خانواده به شما اصرار می کنند در مهمانی حضور پیدا کنید که اصلاً تمایل به شرکت در آن را ندارید. خیلی راحت و ملایم، در آرامش کامل و البته به نرمی به آن ها بگویید «ممنونم از اینکه برای آمدن من اصرار می کنید؛ اما فعلاً در شرایطی نیستم که بتوانم در جمعی حضور پیدا کنم.»
خشمگین نشوید
در هر بحثی حتی اگر حق با شما باشد، به محض اینکه شروع به داد و بیداد کنید همه حق را به طرف مقابلتان می دهند. خشم نشانه ضعف است. شما به درخواست غیرمنطقی، بدون عصبانی شدن جواب رد بدهید. مطمئن باشید این روش اثرگذارتر از دعوا، خشونت و داد و هوار است!
از اینکه نقش بازی نکرده اید خوشحال باشید
وقتی به درخواست غیرمنطقی اطرافیان جواب مثبت می دهیم، در واقع در حال نقش بازی کردن هستیم. جرأت نه گفتن داشته باشید و از اینکه نقش بازی نکرده اید به خودتان افتخار کنید.
مطلب پیشنهادی: صحبت کردن در جمع؛ دوره سخرانی در مکان های عمومی از برایان تریسی
قدرت نه گفتن را با زبان بدنتان نشان دهید
به نظر شما این درست است که وقتی کودکی کار بدی انجام داده، با لبخند به او تذکر بدهیم؟ آیا کودک را گیج نکرده ایم؟ از طرفی زبان بدن بسیار تأثیر گذارتر از کلام است. پس وقتی می خواهید نه بگویید مستقیم به چشمان طرف مقابل نگاه کنید و قاطعانه نه بگویید. لکنت زبان، با دست خود بازی کردن و پایین انداختن سر هنگام صحبت کردن فقط شما را در وضعیت بدتری قرار می دهد.
با عذرخواهی زیاد از خودتان ضعف نشان ندهید
اگر می خواهید جرأت نه گفتن پیدا کنید به هیچ عنوان بیش از حد عذرخواهی نکنید. عذرخواهی زیاد نشانه ضعف و مردد بودن است.
دروغ نگویید!
برای نه گفتن دست به دامن بهانه و دروغ نشوید. لازم نیست برای جواب رد یک قطار بهانه بیاورید تا طرف مقابل را راضی نگه دارید. همین که بگویید «متأسفم، به دلیل مشغله زیاد نمی توانم این کار را انجام دهم.» کافی است.
اگر خیلی از نه گفتن اذیت می شوید و جرأت نه گفتن را ندارید، راه حل جایگزین ارائه دهید
گاهی اوقات طرف مقابل آن قدر برایتان عزیز است که دوست دارید حتما کاری برای او انجام دهید. در این شرایط می توانید به او پیشنهادهای دیگر بدهید. مثلا بگویید «من قصد دارم برای مهمانی امشب این لباس را بپوشم و نمی توانم آن را به تو قرض بدهم؛ اما هر زمان دیگری که دوست داشتی می توانی از این لباس استفاده کنی.»
اگر تمام این نکات را بکار بگیرید خواهید دید که چه احساس خوبی را تجربه خواهید کرد. احساس رهایی و آزاد شدن از فشار بله گفتن های بی جا و بی موقع.
سخن پایانی
همیشه بله گفتن، هزینه های سنگینی برای ما در پی خواهد داشت:
- خستگی زیاد؛
- نداشتن آرامش؛
- عقب ماندن از کارهای شخصی؛
- نداشتن زمان آزاد برای رسیدگی به خود؛
- افسردگی؛
جرأت نه گفتن باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس می شود. مهارت نه گفتن از مهم ترین مهارت های زندگی است که همه باید یاد بگیریم. نه گفتن به موقع، ما را از دردسرهای انجام کاری که دوست نداریم و سودی برایمان ندارد نجات می دهد. البته این را هم باید در نظر بگیریم که به نه گفتن بیش ازحد عادت نکنیم. اگر انجام کاری برایمان لذت بخش است و زمان کافی هم داریم، چرا باید نه بگوییم .
دیدگاهتان را بنویسید