مهارت ارتباط موثر با دیگران مهارتی است که هر شخصی چه در زندگی شخصی و چه در زندگی کاری خود به آن نیاز دارد. زیرا ما برای اینکه بتوانیم پیام خود را منتقل کنیم یا پیام دیگران را دریافت کنیم نیاز به یادگیری این مهارت داریم. ما در این مقاله قصد داریم در مورد این مقوله به صورت مفصل صحبت کنیم.

ارتباط موثر چیست؟

شاید برایتان این سؤال پیش آید که ارتباط موثر چیست؟ بسیاری از اشخاص تصور می کنند مهارت ارتباط موثر با دیگران فقط به این معنی است که پیامی را به درستی انتقال دهیم. در حالی که ارتباط موثر به این معنی است که علاوه بر انتقال درست پیام، منظور و هدف طرف مقابل را نیز به صورت کامل درک کنیم و حین صحبت متوجه احساسات او نیز شویم.

ارتباط موثر داشتن با دیگران نیاز به این دارد که ما به برخی از مؤلفه ها هنگام صحبت کردن توجه کنیم. این کار باعث می شود که فرد مقابل دچار کج فهمی نشود. با وجود اینکه بسیاری از افراد این مهارت را به صورت غریزی دارند. ولی افرادی نیز هستند که این مهارت را ندارند و این باعث می شود که آن ها نتوانند با اطرافیان خود به درستی ارتباط برقرار کنند. اگر شما هم جزء دسته دوم هستید و در ایجاد ارتباط عاطفی و اجتماعی خود مشکل دارید. نگران نباشید با یادگیری چند مهارت ساده می توانید به راحتی با هر شخصی در جامعه ارتباط برقرار کنید.

مؤلفه های کارآمد در ارتباط موثر با دیگران

برخی از مؤلفه ها وجود دارند که هنگام ارتباط با دیگران بسیار موثر هستند. این مؤلفه ها باعث می شوند که شما بتوانید به خوبی پیام خود را انتقال دهید. این مؤلفه ها به شرح زیر هستند:

آرامش

در هنگام صحبت با دیگران باید آرام باشید تا بتوانید به خوبی هدف پیام خود را منتقل کنید. زمانی که استرس دارید ممکن است حرکاتی داشته باشید که اصلاً با سخنی که در آن لحظه می گویید تطابق نداشته باشد. همین عدم تطابق باعث می شود که طرف مقابل گیج شود و به درستی متوجه هدف شما نشود. بنابراین همیشه زمانی که می خواهید صحبت کنید و استرس دارید، باید در قدم اول خود را آرام کنید.

برای آرام کردن خود می توانید یک لیوان آب بنوشید یا یک نفس عمیق بکشید. همین دو کار ساده معمولاً باعث می شود کمی آرام شوید و بر ارتباط خود با دیگران کنترل پیدا کنید.

تمرکز

مغز اکثر ما انسان ها به صورتی طراحی شده که فقط می تواند بر روی یک موضوع خاص تمرکز کند. زمانی که قصد داریم چند کار مختلف را با هم و به صورت همزمان انجام دهیم، به احتمال زیاد دچار مشکل می شویم. این قضیه در مورد ارتباط موثر نیز صدق می کند. یعنی زمانی که شما در حال صحبت کردن با شخصی هستید و حواستان به گوشی موبایل یا کار دیگری باشد، دیگر نمی توانید به صورت مؤثر پیام خود را منتقل کنید.

بنابراین اگر قصد دارید در مورد موضوع مهمی صحبت کنید، تمام حواستان متمرکز بر روی سخنان و حرکاتی که دارید، باشد. برای داشتن مهارت ارتباط موثر با دیگران تمرکز بسیار مهم است. زیرا اکثر سوءتفاهم ها به خاطر همین عدم انتقال درست پیام ایجاد می شود.

مطلب پیشنهادی: مهارت یادگیری، نیاز انسان امروزی است

زبان بدن

ما در حین صحبت کردن علاوه بر سخنی که می گوییم، برای انتقال پیام از حرکات بدن یا همان زبان بدن نیز استفاده می کنیم. به همین علت مهم است که در حین صحبت کردن زبان بدن و سخنان شما یک پیام مشخص را انتقال دهند و با یکدیگر هیچ تناقضی نداشته باشند.

ما دو نوع زبان بدن که شامل زبان بدن مثبت و زبان بدن منفی می شود داریم که در هنگام صحبت با دیگران می توانیم از آن ها استفاده کنیم. زبان بدن مثبت یعنی اینکه در هنگام صحبت طرف مقابل ارتباط چشمی برقرار کنیم و با حرکات بدن خود نشان دهیم که تمام حواسمان متوجه شخص مقابل است و با حرف هایی که می زند موافق هستیم.

زبان بدن منفی یعنی با انجام برخی از کارها به طرف مقابل بفهمانیم که حرف‌‌هایی که می گوید موافق نیستید و از صحبت با او احساس رضایت نمی کنید. بهتر است هیچ‌گاه در هنگام ارتباط با دیگران از زبان بدن منفی استفاده نکنید. زیرا در این حالت فرد مقابل حالت دفاعی به خود می گیرد. همچنین زبان بدن منفی نوعی بی احترامی به اطرافیان است.

مهارت ارتباطی موثر

برای اینکه بتوانید مهارت ارتباط موثر با دیگران داشته باشید و به خوبی پیام خود را هم منتقل و هم دریافت کنید بهتر است اصول زیر را رعایت کنید:

شنونده خوبی باشید

برای اینکه بتوانید ارتباط موثر با دیگران برقرار کنید باید بتوانید به خوبی حرف های او را بشنوید. زیرا با گوش دادن دقیق علاوه بر درک هدف پیام طرف مقابل می توانید احساسات او را که قصد انتقالش را دارد نیز متوجه شوید. در حالت کلی دو نوع شنیدن وجود دارد. در شنیدن نوع اول که به آن گوش دادن سطحی می گویند، شما فقط متوجه یک سری کلمات می شوید که حتی به خوبی در حافظه‌تان نیز ثبت نمی گردد. در این حالت شما به هیچ وجه احساسات طرف مقابل را درک نمی کنید.

اما شنیدن نوع دوم که به آن گوش دادن دقیق می گویند، برای داشتن ارتباط موثر بسیار مهم است. در این نوع گوش دادن شما احساسات طرف مقابل را به خوبی درک می کنید و می توانید به خوبی با او ارتباط برقرار کنید. بنابراین اگر هدف شما این است که با شخصی ارتباط موثر برقرار کنید. به صورت دقیق و با تمرکز کامل به حرف‌هایش گوش دهید.

توجه به سیگنال های غیر کلامی در مهارت ارتباط موثر

همانطور که در بالا توضیح دادیم، برای داشتن یک ارتباط موثر علاوه بر ادای درست کلمات، زبان بدن نیز باید هم راستا با سخنانی که می گوییم باشد. ما در حین ارتباط برقرار کردن با دیگران از چشم، لب، ژست بدن، حالت صورت، حالت پا و دست برای ارسال پیام استفاده می کنیم.

برای اینکه بتوانید به خوبی پیام اطرافیان خود را درک کنید باید بتوانید مفهوم هر کدام از حالات زبان بدن را متوجه شوید. همچنین باید بتوانید خودتان نیز از زبان بدن درست برای انتقال پیام و احساسی که در آن لحظه دارید استفاده کنید. ارتباط چشمی مستقیم، حالت راحت ایستادن و صاف نشستن نشان دهنده‌ی این است که به حرف ها طرف مقابل توجه می کنید.

نکاتی در مورد زبان بدن

زبان بدن در همه دنیا یک معنای مشخص ندارد. به عنوان مثال درست کردن علامت V با دو انگشت در اکثر کشورهای دنیا به معنی پیروزی است. در حالی که همین علامت در کشوری مانند انگلستان و استرالیا یک معنای توهین آمیز دارد. البته اگر پشت دست رو به بیرون باشد. بنابراین در زمان استفاده از زبان بدن باید به مؤلفه های مختلفی مانند سن، فرهنگ، دین و جنسیت فرد توجه کنید.

برای اینکه بتوانید به درستی متوجه پیام هایی شوید که فرد قصد دارد از طریق زبان بدن منتقل کند، باید به همه حرکاتش به صورت یکجا توجه کنید. زیرا ممکن است طرف مقابل در حین صحبت کردن لحظه ای پاهایش را به صورت صلیبی قرار دهد یا اینکه به چشمان شما نگاه نکند. به همین خاطر مهم است که به زبان بدن طرف مقابل در تمام طول مکالمه توجه کنید.

بازخورد متناسب

زمانی که فردی در حال صحبت است برای اینکه نشان دهید به خوبی به حرف های که می گوید، توجه می کنید. در حین حرف زدن یک بازخورد نشان دهید. حال این بازخورد با توجه به موقعیتی که در آن قرار دارید می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال اگر در جلسه کاری هستید می توانید با پرسیدن یک سؤال نشان دهید که پیام طرف مقابل را درک کردید.

برای داشتن ارتباط موثر با دیگران باید در حین انتقال پیام آن ها را نیز وادار به بازخورد کنید. برای دریافت بازخورد می توانید از آن ها در حین صحبت کردن نظر بخواهید. این کار هم باعث جلب توجه می شود و هم اینکه بحث خسته کننده نمی شود. همیشه متکلم وحده بودن باعث از بین رفتن تمرکز شنونده ها می شود. شما با پرسیدن نظرات دیگران با افکار و احساسات آن ها آشنا می شوید.

کنترل عصبانیت

همه ما زمانی که عصبانی یا مضطرب هستیم ممکن است حرفی بزنیم که بعداً از گفتن آن پشیمان شویم. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از پشیمانی ابتدا آرام شویم و سپس صحبت کنیم. ما در زمان عصبانیت بدون فکر کردن به عواقب، کلمات را می گوییم. همچنین در این حالت به هیچ وجه به زبان بدن طرف مقابل توجه نمی کنیم. به همین دلیل ممکن است دچار سوءتفاهم شویم.

چنانچه شخصی در ارتباط خود سخنی گفت که باعث عصبانیت یا ناراحتی شما گردید. بهتر است قبل از نشان دادن واکنش از آن ها سؤال کنید که منظورشان دقیقاً چیست. ممکن است شما پیام آن ها را به درستی درک نکرده باشید. سؤال پرسیدن باعث می شود مطمئن شوید که پیام طرف مقابل را به درستی درک کرده ‌اید.

مدیریت احساسات

مهم است که در حین ارتباط برقرار کردن با دیگران بتوانید احساسات خودتان و حتی طرف مقابل را مدیریت کنید. اینکه همیشه به صورت منطقی رفتار کنیم غیر ممکن است، احساسات بخش غیر جداشدنی از وجود ما است. برای اینکه بتوانیم احساسات خود را مدیریت کنیم باید با آن ها کاملاً آشنا باشیم.

هر شخصی باید بداند که در زمان هیجان زدگی یا استرس چه چیزی می تواند او را آرام کند. حالا ممکن است شما فقط با خوردن یک لیوان آب آرام شوید. ولی شخص دیگری برای به آرامش رسیدن نیاز داشته باشید انرژی خود را به نحوی تخلیه کند. با خودآگاهی می توانید به راحتی در هر زمانی احساساتتان را کنترل کنید و یک ارتباط موثر داشته باشید. شاید بتوان گفت مهمترین مهارت ارتباط موثر با دیگران، مدیریت احساسات و خودآگاهی است.

قاطعیت داشتن برای مهارت ارتباط موثر

یکی دیگر از مؤلفه های مهم ارتباط موثر با دیگران این است که بتوانید بدون نگرانی  نظر خود را در مورد مسائل مختلف بیان کنید. اینکه بتوانید آنچه به آن اعتقاد دارید را به صورت مستقیم و بدون توجه به تفکرات اطرافیان اعلام کنید باعث افزایش اعتماد به نفس می شود. اگر قصد دارید نظری مخالف نظرات اطرافیان بگویید  از کلمه “من” استفاده کنید. این کار باعث می شود که به نظرات دیگران نیز احترام گذاشته باشید.

به عنوان مثال، به جای اینکه از جمله “شما در مورد این مسئله اشتباه می کنید” استفاده کنید، بهتر است بگویید ” من نظری متفاوت با شما دارم.” برای اینکه نظرات خود را بیان کنید نیازی نیست که از لحن خصمانه استفاده کنید. بلکه با آرامش و رعایت ادب نیز می توانید افکار و احساسات خود را بدون ناراحتی دیگران اعلام کنید.

بهتر است به این نکته توجه کنید منظور از قاطعیت این نیست که دیگران را وادار کنید نظرات شما را بپذیرند. بلکه مقصود این است که بتوانید آنچه در ذهن خود دارید را بیان کنید بدون اینکه نگران پیش داوری دیگران باشید.

مطلب پیشنهادی: منظور از مهارت فن بیان چیست؟

افزایش قاطعیت

بسیاری از ما زمانی که می خواهیم در مورد تفکرات خود صحبت کنیم نگران نظرات دیگران هستیم. در حالی که هر شخصی یک سری اصول دارد که به آن ها پایبند است. اصول هر شخصی به اندازه نظرات و تفکرات اطرافیان مهم است، پس از هیچ‌گاه اصول خود را نادیده نگیرید.

همیشه حق با شما نیست، بنابراین اگر متوجه شدید نظرات دیگران درست است بر اصول اشتباه خود پافشاری نکنید. اشتباه خود را بپذیرید و اگر لازم بود از دیگران چیزهای جدید یاد بگیرید. و آخرین چیزی که برای داشتن یک ارتباط مؤثر نیاز است، اینکه بیاموزید گاهی اوقات لازم است “نه” بگویید. اینکه بخواهید همه افراد از شما راضی باشند اشتباه است. یا بهتر بگوییم غیر ممکن است که بتوانید رضایت تمام اطرافیان خود را جلب کنید. هیچ‌گاه اجازه ندهید دیگران از شما سوءاستفاده کنند.

نتیجه گیری

برای داشتن مهارت ارتباط مؤثر با دیگران باید کمی تمرین کنید و تمام این نکات را بارها بخوانید. ارتباطات مؤثر هم در موفقیت شغلی و هم در زندگی روزانه شما تأثیرگذار است. بسیاری از اوقات به خاطر اینکه نمی توانیم به خوبی پیام خود را منتقل کنیم خیلی از فرصت های مهم زندگی خود را از دست می دهیم. با وجود اینکه ارتباط مؤثر یک کار غریزی است، اما گاهی اوقات به خاطر آموزش یا مشکلات دیگر در این بخش دچار مشکل می شویم.

helpguide